I. İŞSİZLİK SİGORTASI HİZMETLERİ BAŞLIYOR

      Bilindiği üzere, işsizlik sigortası prim kesintileri 1 Haziran 2000 tarihi itibarıyla  başlamıştır. Bu tarihten itibaren işsizlik sigortası primi ödeyerek çalışmış bir sigortalı 600 gün prim ödedikten sonra 31.01.2002 tarihinden itibaren  kendi istek ve kusuru olmaksızın işsiz kalırsa;

*   İşsizlik ödeneğinden,

*   Sağlık sigortası hizmetlerinden,

*   Danışmanlık ve işe yerleştirme hizmetlerinden,

*   Mesleki eğitim hizmetlerinden,

yararlanabilecektir. Bu konuda Türkiye İş Kurumu tarafından yapılan açıklama ve işverenlerce düzenlenecek İşten Ayrılma Bildirgesi örneği  Ek’de yer almaktadır. 
 

II.   İŞSİZLİK SİGORTASI FONUNUN MALİ DURUMU 

İşsizlik Sigortası Fonunun Gelirleri

Fonun gelirleri; sigortalının prime esas aylık brüt kazancı üzerinden hesaplanan işveren, sigortalı kesintileri ve Devlet payı ile primlerin değerlendirilmesinden elde edilen kazanç ve iratlar, işverenlerden alınacak ceza, gecikme zammı ve faizlerden, fonun açık vermesi halinde Devletçe sağlanacak katkılardan ve diğer gelir ve kazanç ile bağışlardan oluşmaktadır. İşsizlik sigortası prim oranları, 22.12.2001 tarih 24618 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bütçe Kanunu gereği;  2002 yılı için, işveren payı %2, sigortalı payı %1 ve Devlet payı  %1  olarak uygulanacaktır.

 İşsizlik Sigortası Fonunun Giderleri

Fonun giderleri; sigortalı işsizlere verilen ödeneklerden, hastalık ve analık sigortası primlerinden, meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi giderlerinden, işsizlik sigortası hizmetlerinin yerine getirilebilmesi için Fon Yönetim Kurulunun onayı üzerine İŞKUR tarafından yapılan giderler ile hizmet binası kiralanması, hizmet satın alınması, bilgisayar, bilgisayar yazılım ve donanımı alınması gibi giderlerden oluşmaktadır. 

Fon Kaynaklarının Değerlendirilmesi  

Fon, İşsizlik Sigortası Kanunu ve Bakanlar Kurulunca yayınlanan yönetmelik gereği “serbest piyasa koşullarında, yatırım araçlarının riskleri, vadeleri ve fonun nakit akış durumu dikkate alınarak” profesyonel bir anlayışla yönetilmektedir. Söz konusu profesyonelliği sağlayabilmek amacıyla fonun yönetimi konusunda yatırım danışmanlığı ve portföy yönetimi şirketlerinden hizmet satın alınması ve istisna akdi çerçevesinde yerli ve yabancı uzmanlardan yararlanılabilmesi ilgili yönetmelik ile düzenlenmiştir. Fon, bugüne kadar yatırım danışmanlığı ve portföy yönetim şirketlerinden hizmet almamıştır. Fon, yatırım danışmanlığı, otomasyon projesi hizmetleri ve işsizlik sigortası hizmetleri konularında, Aralık ayında 2 uzmandan istisna akdi çerçevesinde yararlanmıştır.

Yönetim Kurulu, her hafta toplanarak ekonomik durum  ve piyasadaki gelişmeler, yatırım araçlarının muhtemel getirileri vb. konularında hazırlanan uzman raporları çerçevesinde, Fon portföyünün  o hafta içinde hangi yatırım araçlarında (repo, mevduat, DİBS alınması ve İMKB ‘de satılması gibi) değerlendirileceğine karar vermektedir. Fon Yönetim Kurulunun Kararları, İŞKUR İşsizlik Sigortası Dairesi Başkanlığı tarafından yerine getirilmektedir.

Fon Toplam Varlığı

İşsizlik Sigortasına ilişkin olarak, Yasanın uygulanmaya başlandığı 1 Haziran 2000 tarihinden itibaren SSK tarafından tahsilatı yapılarak fona aktarılan prim miktarları, Hazine tarafından aktarılan devlet katkısı ve fonun değerlendirilmesi ile elde edilen faiz gelirlerine ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

                                                                                                                                                                                       x MİLYAR TL.

AYLAR İTİBARİYLE AKTARILAN PRİM GELİRLERİ

¨       2001 Aralık döneminde Fona, sigortalıların Ekim dönemi çalışmalarına ilişkin prim girişi olmuştur. Fona intikal eden primler Yönetim Kurulu kararları doğrultusunda, toplam aktif büyüklüklerine göre ilk on sırada yer alan mevduat bankalarında sabit getirili yatırım araçlarından repo ve  mevduat ile devlet iç borçlanma senetlerinde (DİBS) değerlendirilmiştir. 

31 Aralık 2001 tarihi itibariyle Fonun toplam gelirleri: 1 Katrilyon 23 Trilyon TL işçi ve işveren primi (gecikme zamları dahil), 409 Trilyon 207 Milyar TL Devlet katkısı ve  775 Trilyon 441 Milyar TL faiz (tahsil edilmiş ve reeskont) geliri olmak üzere toplam 2 Katrilyon 207 Trilyon TL olarak gerçekleşmiştir. Fonun 18 aylık  toplam giderleri ise 397Milyar TL’dir.

FON PORTFÖYÜNÜN YATIRIM ARAÇLARI İTİBARİYLE DAĞILIMI (31.12.2001) 

¨       31 Aralık 2001 tarihi itibariyle toplam fon varlığının % 22,88’i mevduat, % 1,53’ü repo,              % 56,88’i iskontolu bono ve tahvil, % 5,34’ü TL cinsinden kuponlu tahvil, % 13,37’si  de dövize endeksli kuponlu tahvil olarak yatırıma yönlendirilmiştir. 

Fon Portföyünün Getirisi 

¨       Fonun DİBS, repo ve mevduat yatırım araçlarında uzun dönemli plasmanlar da dikkate alınarak hesaplanan 2001 yılı Aralık ayı getirisi % 4,4  olmuştur. Kasım ayında ise % 3,1 aylık faiz geliri elde edilmişti.  

¨     Fonun Aralık ayı getirisi, TEFE (% 4,1) ve  döviz sepeti (% -3,4) artışının üstünde gerçekleşmiştir. 

¨     Fonun yıllık getirisi toplam % 107,5’ dir. Aynı dönem itibariyle TEFE artışı % 88,6 ve döviz sepeti artışı % 110,4 olarak gerçekleşmiştir.  Ayrıca, Fonun ilk faiz gelirini elde etmeye başladığı ay olan Temmuz 2000’den beri 18 aylık birikimli getirisi toplam % 155,8 ’dir. Aynı dönem itibariyle birikimli TEFE artışı %111,1 ve döviz sepeti artışı %125 olarak gerçekleşmiştir. 

III.   DİĞER AÇIKLAMALAR 

İşsizlik Sigortasının Amacı 

İşsizlik Ödeneği  

İşsizlik Sigortası Uygulamasında Görev Dağılımı

¨       Fon Yönetim Kurulu;  İşsizlik Sigortası fon kaynaklarının piyasa şartlarında riskin dağıtılması esası ile aktüeryal dengeleri dikkate alarak değerlendirilmesinde görevlendirilmiştir. Yönetim Kurulu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın temsilcisi ve Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Necdet KENAR, Hazine Müsteşarlığı’nın temsilcisi  A. Tuncay TEKSÖZ, en fazla işçiyi temsil eden işçi konfederasyonunun (TÜRK-İŞ) temsilcisi H. Hüseyin KAYABAŞI  ve en fazla işvereni temsil eden işveren konfederasyonunun (TİSK) temsilcisi Celal KOLOĞLU’ndan oluşmaktadır. 

¨      SSK : Primlerin toplanması, sigortalı ve işyeri bazında kayıtların tutulması, toplanan primler ile uygulanacak gecikme zammı, faiz ve cezaların İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılması, teminat ve hakedişlerin prim borcuna karşılık tutulması, yersiz olarak alınan primlerin iadesi konularında SSK görevlendirilmiştir. 

¨      İŞKUR: İşsizlik Sigortası Fonuna aktarılan işçi, işveren ve devlet katkılarının Fon Yönetim Kurulu kararları çerçevesinde değerlendirilmesi, primlerin kişi bazında kaydının tutulması, işsizlik ödeneği ödenmesine ilişkin her türlü işlemin yapılması, hastalık ve analık sigortası primlerinin sosyal güvenlik kuruluşlarına yatırılması, işsizlere yönelik mesleki eğitim hizmetlerinin sağlanması konularında  İŞKUR görevlendirilmiştir.

 

 

EK : İŞSİZLİK SİGORTASI HİZMETLERİ HAKKINDA 
         TÜRKİYE İŞ    KURUMU AÇIKLAMASI

1. GENEL AÇIKLAMALAR 

Bilindiği üzere, işsizlik sigortası prim kesintileri 1 Haziran 2000 tarihinde başlamıştır. Sigortalı işsizler, bu tarihten itibaren, son 120 günü sürekli çalışılmış olmak kaydıyla toplam 600 gün işsizlik sigortası primi ödendikten sonra, 31.01.2002 tarihinden itibaren  kendi istek ve kusuru olmaksızın işsiz kalırsa; 

*      İşsizlik ödeneğinden,

*      Sağlık sigortası hizmetlerinden,

*      Danışmanlık hizmetlerinden,

*      İşe yerleştirme hizmetlerinden,

*      Mesleki eğitim hizmetlerinden, 

yararlanabilir. İşsizlik sigortası hizmetlerinden yararlanabilmek için hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içinde işverenin düzenleyeceği İşten Ayrılma Bildirgesi (İAB) ile İŞKUR müdürlüklerine  başvurulması gerekmektedir. 

 İşsizlik Sigortası ile ilgili olarak işverenlerin, sigortalı işsizlerin ve İŞKUR’ un görevleri hakkındaki açıklamalar aşağıda yer almaktadır. 

1.1. Prim ödeme ve işsizlik ödeneğine hak kazanma süreleri 

Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde;

           a)600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere  180 gün,

   b)900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere  240 gün,

   c)1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere  300 gün,

süre ile işsizlik ödeneği verilecektir. 

Hizmet akdinin sona erdiği tarihten önceki son 120 gün içinde, hizmet akdi devam etmekle birlikte, hastalık, ücretsiz izin, disiplin cezası, gözaltına alınma, hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali, kısmi istihdam ile grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, ekonomik kriz, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi halinde, prim yatırılmayan süreler için Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) kayıtları esas alınacak ve 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu süreler kesinti sayılmayacaktır.  

1.2. Hizmet akdinin sona erme halleri 

Hizmet akdinin sona erme halleri aşağıda belirtilmiştir. 

a) 25/8/1971 tarihli ve  1475 sayılı İş Kanununun 13 üncü maddesi veya 20/4/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanununun 16 ncı maddesi ya da 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen bildirim önellerine uygun olarak hizmet akdi işveren tarafından sona erdirilmiş olanlar, 

b) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayılı İş Kanununun 16 ncı maddesinin (I), (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 7 nci maddesi ile 11 inci maddesinin birinci fıkrasına göre sigortalı tarafından feshedilmiş olanlar, 

c) Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin  1475 sayılı İş Kanununun 17 nci maddesinin (I) ve (III) numaralı bentlerine veya  854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (III) numaralı bendine veya 5953 sayılı Basın Mesleğinde  Çalışanlarla  Çalıştıranlar  Arasındaki   Münasebetlerin  Tanzimi Hakkında Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasına göre işveren tarafından feshedilmiş olanlar, 

d) Hizmet akdinin belirli süreli olması halinde, bu sürenin bitimi nedeniyle işsiz kalanlar,  854 sayılı Deniz İş Kanununun 7 nci maddesinin (II) numaralı bendinde belirtilen hizmet akdinin belirli bir sefer için yapılmış olması nedeniyle sefer sonunda işsiz kalanlar, 

e) İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olanlar, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (IV) numaralı bendindeki nedenlerle işsiz kalanlar, 

f) 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 21 inci maddesi kapsamında işsiz kalanlar, 

g) Yukarıdaki bentlerde belirtilen iş kanunları kapsamına girmeyen sigortalılardan hizmet akitleri, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ile 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi,Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında yapılmış olan toplu iş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmesi bulunmayan hallerde Borçlar Kanunu hükümleri doğrultusunda (a), (b), (c), (d) ve (e) bentlerindeki hükümlere paralel olarak sona ermiş olanlar, 

İŞKUR’a süresi içinde şahsen başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduklarını kaydettirmeleri ve en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olmaları halinde işsizlik ödeneğine hak kazanacaklardır. 

Ancak, işsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için hizmet akdinin başvuru sırasında grev, lokavt veya ilgili kanunlardan doğan olağanüstü hal, seferberlik hali, doğal afetler, kısa süreli askerlik, sivil savunma hizmetleri gibi çalışma ödevleri nedeniyle askıya alınmamış olması ve sigortalının herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almaması gereklidir. 

1475 sayılı İş Kanununun 13 üncü maddesine göre; işveren, işçinin ihbar önellerine ait ücretini peşin vermek suretiyle hizmet akdini feshedebilir. Hizmet akdinin sona erdiği tarih olarak, ihbar öneline ait ücretin peşin ödendiği tarih esas alınacaktır. İşverenlerce, İAB bu tarih esas alınarak doldurulacaktır.

2. İŞVERENLERİN YAPACAĞI İŞLEMLER 

2.1. İşten Ayrılma Bildirgesinin (İAB) düzenlenmesi 

İşveren, hizmet akdi sona eren sigortalı işsiz hakkında hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 15 gün içinde 3 nüsha İAB (Ek:1) düzenleyerek bu süre içerisinde, 1 nüshasını işyerinin bulunduğu yerdeki İŞKUR’a ulaşmasını sağlayacak, 1 nüshasını sigortalı işsize verecek, diğer nüshasını da işyerinde saklayacaktır.  

Ayrıca işveren, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun hükümlerine göre, özelleştirme nedeniyle işsiz kalanlar için de hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 15 gün içinde 3 nüsha  İAB  (Ek:2) düzenleyerek, bu süre içerisinde, 1 nüshasını işyerinin bulunduğu yerdeki İŞKUR’a ulaşmasını sağlayacak, 1 nüshasını sigortalı işsize verecek, diğer  nüshasını da işyerinde saklayacaktır.  

İşsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için gerekli en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödeme süresi, prim ödemelerinin başladığı 1/6/2000 tarihinden itibaren 30/1/2002 tarihinde tamamlanmış olacağından, 31/1/2002 tarihinden itibaren hizmet akdi sona eren sigortalılar hakkında İAB düzenlenecektir. 

İAB’ yi süresi içerisinde Kuruma vermeyen işverenlere her bir fiil için ayrı ayrı, 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 33 üncü maddesine göre sanayi kesiminde çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için fiilin oluştuğu tarihte uygulanan aylık brüt asgari ücretin iki katı tutarında idari para cezası verilecektir. 

3. SİGORTALI İŞSİZLERİN YAPACAĞI İŞLEMLER 

3.1 Türkiye İş Kurumuna (İŞKUR) başvuru 

Sigortalı işsiz, resmi kimlik belgesi ve işveren tarafından düzenlenen İAB ile hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içinde, işyerinin bağlı bulunduğu yerdeki İŞKUR müdürlüğüne talep dilekçesi ile şahsen müracaat edecektir. 

İşverenin İAB düzenlememesi  halinde, hak kaybına yol açılmaması için sigortalı işsizin talep dilekçesi ve resmi kimlik belgesi ile yaptığı müracaatı kabul edilecektir.  Ancak, bu durumda  talep dilekçesi İAB yerine geçmeyecektir. İşverenin İAB düzenlememe nedeni araştırılarak gerektiği hallerde yasal işlemler başlatılacaktır.  

Sigortalı işsizin, hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren mücbir sebeplerden kaynaklanan gecikmeler hariç 30 gün içinde İŞKUR’a başvurmaması halinde, başvuruda gecikilen süre işsizlik ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülecektir. Sigortalı işsiz, gecikmeye neden olan mücbir sebepleri başvuru sırasında belgelendirmek zorundadır. 

Sigortalı işsizin;

a) Eş, çocuk, anne, baba veya kardeşlerinden birinin vefatı ya da resmi kurum veya kuruluşlardan alınacak doktor raporu ile kanıtlanmak kaydıyla kendisinin veya bu maddede sayılanlardan birinin hastalık hali, 

b) Yangın, yer sarsıntısı, sel baskını gibi doğal afetler,

c) Herhangi bir nedenle ulaşımın imkansız hale gelmesi,

d) Kanuni bir ödevin yerine getirilmesi,

e) Muvazzaf askerlik hizmetinin yerine getirilmesi,

f) Gözaltına alınma hali,

g) Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali,

h) Savaş, sıkıyönetim, olağanüstü hal gibi durumlar,

ı)  Salgın hastalık nedeniyle karantina,

gibi mücbir sebeplerle geç başvurusu halinde hak kaybı söz konusu değildir. 

 4. İŞSİZLİK SİGORTASI HİZMETLERİ VE UYGULAMAYA  İLİŞKİN DİĞER BİLGİLER 

Sigortalı işsizlere, hak ettikleri sürece, işsizlik ödeneği, sağlık sigortası, iş danışmanlığı, iş bulma, meslek edindirme, geliştirme ve yetiştirme hizmetleri verilecektir.  

4.1. Başvurunun sonuçlandırılması 

İŞKUR müdürlüğü sigortalı işsizin başvurusunu; İAB, talep dilekçesi,  SSK kayıtlarından ve gerektiği hallerde de işverenin bilgisine başvurarak inceleyecektir. İnceleme sonucunda işsizlik ödeneğini hak edene ödeme kararını, hak etmeyene ise nedeni ile birlikte red kararını başvuru tarihini izleyen ayın sonuna kadar bildirecektir. 

4.2 İşsizlik ödeneğinin miktarı 

Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama net kazancının yüzde 50’sidir. Bu suretle hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı aylık asgari ücretin netini geçmeyecektir. 

İşsizlik ödeneğinin üst sınırının hesaplanmasında esas alınan asgari ücret, ödemeyi kapsayan dönemde geçerli olan asgari ücrettir.  

İşsizlik ödeneğinin hesaplanmasında bir ay 30 gün olarak kabul edilmektedir. Kıst ödeneğin hesaplanmasında hak edilen gün sayısı dikkate alınacaktır. 

İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulamaz, nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemez. 

Örnek 1: Aylık işsizlik ödeneği, günlük ortalama net kazancın 30 ile çarpımından binde altı oranında damga vergisi düşülerek hesaplanır. Çalıştığı son dört ay süresince, prime esas kazancı asgari ücret olan 222.000.750, TL dikkate alındığında sigortalı işsizin, günlük ortalama net kazancı 5.452.118,- TL, günlük işsizlik ödeneği ise bu miktarın %50’si olan 2.726.059,- TL’dir. Buna göre, sigortalı işsizin aylık işsizlik ödeneği miktarı, (2.726.059x30)-(2.726.059x30x0.006)=81.291.078,-TL’dir. Bu miktar aynı zamanda  en düşük işsizlik ödeneği miktarını göstermektedir.

Örnek 2: Son dört aylık prime esas kazancın aylık ortalaması 600.000.000.- TL olan sigortalı işsizin, bu kazanç dikkate alındığında günlük ortalama net kazancı 14.480.000,- TL, günlük işsizlik ödeneği ise bu miktarın %50’si olan 7.240.000.- TL’dir. Buna göre, hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı; (7.240.000x30) = 217.200.000.- TL’dir. Ancak, işsizlik ödeneği yürürlükteki asgari ücretin netini geçemeyeceği için sigortalı işsizin alacağı ödenek miktarı net asgari ücretin damga vergisi düşüldükten sonraki miktarı olan 162.582.156,-TL  kadar olacaktır. Bu miktar aynı zamanda en yüksek işsizlik ödeneği miktarını göstermektedir. Ödemeyi kapsayan dönemde meydana gelen asgari ücret artışları dikkate alınır. Ancak bu artışlar başlangıçta hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı olan 217.200.000.- TL’yi geçemez. 

4.3. İşsizlik ödeneğinin ödenmesi 

Sigortalı işsizin işsizlik ödeneği, hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren hesaplanacaktır. İlk işsizlik ödemesi, ödeneğe hak kazanma koşullarının yerine getirildiği tarihi izleyen ayın sonunda yapılacaktır. İşsizlik ödeneği, aylık olarak her ayın sonunda İŞKUR tarafından sigortalı işsiz adına açtırılacak banka hesabına yatırılacaktır. 

4.4. İşsizlik ödeneği almakta olan sigortalı işsizin işe girmesi 

İşsizlik ödeneği almakta iken, işe giren sigortalının işsizlik ödeneği kesilecektir. Ancak,  yeni işini, işsizlik ödeneğine hak kazanamadan kaybeden sigortalı işsiz, daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar işsizlik ödeneğinden yararlanmaya devam edecektir. Eğer sigortalı işsiz, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun öngördüğü şartları yerine getirmek suretiyle yeniden işsiz kalırsa, sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneğine hak kazanır. Bu durumda, yeni işsizlik ödeneği hak kazanma süresinin hesaplanmasında dikkate alınacak son üç yıl, bir önceki işsizlik ödeneğine hak kazanma tarihinden geriye gidemez. 

Örnek 3: 240 gün süreyle işsizlik ödeneği almaya hak kazanan sigortalı işsiz, 120 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, işe girer ve 600 günden az prim ödemek suretiyle yeniden işsiz kalırsa, sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği süresi 240-120=120 gündür. Sigortalı işsiz yeni işinde 600 gün prim ödeyerek işsiz kalırsa sadece yeni hak sahipliğinden doğan 180 gün işsizlik ödeneğine hak kazanır. 

4.5. Hastalık ve analık sigortası primlerinin ödenmesi 

Sigortalı işsizin hastalık ve analık sigortalarına ait primleri, işsizlik ödeneği ödendiği sürece ilk altı ay için (yüzseksen gün) 2/3 oranında, izleyen aylarda tam olarak Sosyal Sigortalar Kurumuna aktarılacak ve sigorta primlerinin hesabında esas alınan alt kazanç sınırı üzerinden hesaplanacaktır. 

4.6. İşsizlik ödeneğinde hak düşürücü nedenler 

a) İŞKUR tarafından teklif edilen, mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddedenlerin işsizlik ödeneği kesilecektir.  

b) İşsizlik ödeneği aldığı sürede gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilenlerin işsizlik ödeneği kesilecektir. 

c) İŞKUR  tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyenlerin, işsizlik ödenekleri kesilecek, ödeneğin kesilme gerekçesinin ortadan kalkması halinde, işsizlik ödeneği ödenmesine yeniden başlanacaktır. Bu suretle yapılacak ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sonunu geçmeyecektir. 

d) Haklı bir nedene dayanmaksızın İŞKUR tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin, işsizlik ödenekleri kesilecek, ödeneğin kesilme gerekçesinin ortadan kalkması halinde, işsizlik ödeneği ödenmesine yeniden başlanacaktır. Bu suretle yapılacak ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sonunu geçmeyecektir. 

Örnek 4: 180 gün süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanan sigortalı işsiz, 90 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, İŞKUR’un istediği bilgileri, haklı bir neden olmaksızın İŞKUR’ca  öngörülen sürenin bitiminden itibaren 25 gün geç vermesi durumunda, işsizlik ödeneği 25 gün süreyle kesilir. Bu durumda, sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği süresi 180-90-25=65 gündür. 

4.7. İşsizlik ödeneğinin durdurulması  

   Muvazzaf askerlik dışında herhangi bir nedenle silah altına alınanlar ile hastalık ve analık nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneği almaya hak kazanan sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri, bu durumların devamı süresince, durdurulacaktır.

Örnek 5: 180 gün süre ile işsizlik ödeneğine hak kazanan sigortalı işsiz, 70 gün işsizlik ödeneği aldıktan sonra, muvazzaf askerlik dışında herhangi bir nedenle 30 gün süre ile silah altına alınırsa, işsizlik ödeneği 30 gün için durdurulur. Bu süre, daha sonra sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği süresinin sonuna eklenir. Bu durumda, sigortalı işsizin alacağı işsizlik ödeneği      180-70=110 gün üzerinden hesaplanır. 

4.8. Hatalı ve yanlış ödemeler 

Sigortalı işsiz ve işverence İŞKUR’a verilen bilgiler, gerektiğinde SSK kayıtlarından kontrol edilebilir. Hatalı bilgilere dayanılarak yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte geri alınacak ve ilgililer hakkında yasal işlem yapılacaktır. 

4.9. İşsizlik ödeneği nakli 

İşsizlik ödeneği almakta iken, ikametgahı değişen sigortalı işsizin kaydı, talep etmesi halinde, yeni ikametgahının bulunduğu ildeki İŞKUR müdürlüğüne nakledilecektir. Sigortalı işsize verilecek bütün hizmetler yeni ikametgahının bulunduğu İŞKUR müdürlüğü tarafından yürütülecektir. 

4.10. İş danışmanlığı ve işe yerleştirme hizmetleri 

İŞKUR müdürlüklerince sigortalı işsizlere ilin işgücü piyasası, istihdam olanakları ve meslekler  hakkında  iş ve meslek danışmanlığı hizmeti verilecek, iş bulmalarına yardımcı olunacaktır. Danışmanlık hizmetleri ile sigortalı işsizlerin meslek becerilerinin, ilgilerinin ve kişilik özelliklerinin saptanması sağlanacaktır. Böylece, sigortalı işsizlerin kendilerine en uygun meslek eğitimi alternatiflerine yönlendirilmeleri ve sahip oldukları meslek becerilerini geliştirmeleri veya yeni beceriler kazanmaları mümkün olacaktır. 

4.11. Meslek eğitimi 

   Mesleklerine uygun ve son yaptıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın bir işe yerleştirilemeyen sigortalı işsizlere, işgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu mesleklerde, meslek edindirme, değiştirme ve yetiştirme eğitimi verilecektir. İŞKUR müdürlükleri tarafından önerilen meslek eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine rağmen eğitimlere devam etmeyenlerin işsizlik ödenekleri kesilecektir. Meslek eğitimine ilişkin esaslar, 23 Aralık 2000 tarih ve 24269 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan  “İşsizlik Ödeneği Alan Sigortalı İşsizlerin Meslek Geliştirme, Değiştirme ve Edindirme Eğitimi Yönetmeliği” ile kamuoyuna duyurulmuştur.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur                  

İşsizlik Sigortası Fonu Yönetim Kurulu

OCAK 2002 

Ana sayfaya geri dön